Aya Nadani Sa'adat Ast?

[Sepideh_UK]

[Sepideh_UK]

يك عامل مهم كه باعث ايجاد چنين توهمی می*گردد كه ما از عمق توانايی خود برای ارزيابی و تبيين جهان داريم مربوط به سرشت شديداً سلسله مراتبی بيشتر نظام*های پيچيده است. معنای آن اين است كه اين نظام*ها می*توانند در سطوح متعددی از تحليل مورد ادراك ما قرار گيرند. انسان می*تواند طرز كار يك رايانه را از نظر نقش و وظيفه*ی پيچيده*ی ماوس، *هارد درايو و صفحه نمايش آن بفهمد، آن هم در حالی كه چه بسا هيچ گونه دركی از سازوكاری كه مكان*نما را قادر به تغيير جای خود بر روی صفحه نمايش می*كند، يا در باره*ی سازوكاری كه امكان ذخيره شدن و پاك شدن اطلاعات را فراهم می*كند يا پيكسل*ها را بر روی صفحه نمايش كنترل می*كند نداشته باشد. اين ساختار سلسله مراتبی نظام*های پيچيده ما را اغوا می*كند به اين كه تصور كنيم دارای سطح بالايی از آگاهی و ادراك هستيم، حال آن كه در واقع آگاهی ما از سطح نازلی برخوردار است.
عامل دوم خشنودی نابجايی است كه ما به هنگام ديدن بخش*های يك نظام احساس می*كنيم. هرچقدر بخش*های بيشتری را مورد مشاهده قرار دهيم به همان نسبت نيز احساس تصور بيشتری داريم از اين كه اين بخش*ها چگونه كار می*كنند. از اين رو توهم در شناخت اشيايی كه دارای بخش*های قابل مشاهده*ی بيشتری هستند بيشتر است تا اشيايی كه به سختی قابل رويت می*باشند، يا برای مشاهده گر غير قابل دسترس هستند و يا اين كه بيش از اندازه كوچك*اند تا ديده شوند. برای مثال ما تصور می*كنيم كه از سازوكار مغز هنگامی كه تصاوير معروف رنگی را از بخش*های مختلف مغز مشاهده می*كنيم بيشتر سر در می*آوريم.
در نهايت اين كه وقتی چيزهايی در برابر ما قرار دارند خود را از اين جهت فريب می*دهيم كه درك كاملی از سازوكار آنها داريم زيرا می*توانيم به سهولت آنها را مشاهده و دستكاری كنيم، آنهم به جای آنكه جلو رفته و با وارسی و دستكاری واقعی آنها، از سازوكارشان سردربياوريم.
شايد در اين باور كاذب و پرطمطراقی كه به دانش خود داريم جنبه*ی مثبتی نيز نهفته باشد. جهان برای هر شخص يگانه بيش از اندازه پيچيده است تا بتوان كاملاً از آن سر در آورد. هنگامی كه احساس آزارنده*ای از نادانی به هنگام جستجوی بيشتر برای درك هرآنچه با آن مواجه می*شويم مانع از اين تلاش ما برای شناخت بيشتر جهان بشود، چه بسا در جزئيات يك ميدان بازمانيم و در درك و تشخيص ميدانی ديگر به طور كامل ناكام.
توهمی كه ما در عمق توانايی خود برای ارزيابی و تبيين جهان داريم ممكن است كه ما را دقيقاً در آن سطح درستی از ادراك كه قرار گرفته*ايم متوقف سازد، يعنی در جايی كه ما می*توانيم بدانيم كه چگونه اطلاعات بيشتری كه شديداً نيازمند آنها هستيم را از ديگران به دست آوريم، آنهم بدون آن كه در زير سنگينی فشار آنها مدفون شويم. شايد برای ما بهتر باشد كه محدوديت*های توانايی*های خود در تبيين جهان را بشناسيم، اما در هر حال در اين محدوديت*ها چه بسا بعضی ارزش*های سازگار كننده برای ما نيز وجود داشته باشد.

-----------
فرانك كيل پروفسور روان شناسی دانشگاه Yale است. وی در كارهای تحقيقاتی خود به اين مسئله می*پرازد كه چگونه افراد بالغ و كودكان پچيدگی علت و معلولی جهان پيرامون خود را پی می*گيرند و اين كه چگونه با درك نسبی و جزيی از اين پيچيدگی*ها در زندگی كنار می*آيند.

Is Ignorance Bliss? By Frank Keil. Project Syndicate2006.
١: لمفوسيت*های نوعی گلبول سفيد هستند كه برای سيستم ايمنی بدن اهميت بسيار زيادی دارند. در بدن انسان لمفوسيت*ها ٢٠ الی ٢٥ درصد از كل گلبول*های سفيد را در بر می*گيرد. مترجم.

٢: iPod نوعی دستگاه بسيار كوچك و ديجيتالی برای پخش موسيقی*های MP٣ است. مترجم.