پاييز فصل پرکاری فيلمسازان و دست*اندرکاران سينمای ايران است. در تمام عرصه*ها همه شتابزده دست به کارند تا دست*پخت خود را به همايش بزرگ سينمای ايران برسانند. پاييز فصل کار و شتاب و فعاليت و روان*تر شدن حرکت چرخ*های سينمای ايران است.
هرچند هنوز از سوی برخی جناح*های تندرو فشار مضاعفی به دولت برای سخت*گيری بيشتر در امور فرهنگی وارد می شود، اما به نظر می*رسد که ديگر نيات و روش*های فرهنگی زمامداران جديد تثبيت شده است و روال کارها مطابق برنامه*های تعيين*شده پيش می*رود. اينک بايد به انتظار نشست و نگاه به کارنامه مديران و متوليان فرهنگی در بيست و پنجمين جشنواره فيلم فجر داشت.
از طرفی پاييز فصل جشنواره*هاست و از سويی ديگر بسياری از فيلمسازان ترجيح می*دهند آثار خود را در اين فصل و پيش از رسيدن ايام جشنواره* فيلم فجر به تماشا بگذارند. هرچند با توجه به سيال بودن مناسبت*های مذهبی، گاه تفاوتی هم در اين تمايل ايجاد می شود و بسا که در برخی مناسبت*ها و ايام، استقبال از سينماها فروکش می کند. همچون ميانه فصل پاييز، که ماه رمضان موجب افت نسبی استقبال تماشاگران از سينماها شد.
اکران پاييز
هرچند فرا رسيدن ماه رمضان، کاهش نسبی در آمارهای تماشاگران سينماها ايجاد کرد، با اين همه رشد فزاينده فروش و استقبال از سينما و فيلم*های ايرانی در فصل* پاييز نيز ادامه داشت.
با وجود آن *که مخاطبان ايرانی استقبال بهتری از آثار سينمايی نسبت به سال*های اخير داشته*اند، اما همچنان مجموعه اکران سينمای ايران با فقر کيفی روبروست و هنوز آثار قابل اعتنا در اکران پاييزه بسيار کم *شمار بوده است.
در اين ميان، تقاطع ابوالحسن داودی نه تنها با توفيق نسبی فروش همراه شد و مورد استقبال تماشاگران عام قرار گرفت، که توانست توجه مخاطبان نکته *سنج را نيز جلب کند. تقاطع با آن* که در بيست*وچهارمين جشنواره فيلم فجر توفيقی به دست نياورد و بدون کسب جايزه*ای روانه شد، در دهمين جشن سينمای ايران درخشيد و با کسب ۵ تنديس برترين اثر جشن شناخته شد.
چه کسی امير را کشت مهدی کرم *پور و ميم مثل مادر رسول ملاقلی پور با بازی گل*شيفته فراهانی از ديگر آثاری بودند که توجه بيشتری به برخی ويژگی*های کيفی داشتند.
در حالی که اکران به نام پدر ابراهيم حاتمی*کيا، گرگ و ميش قاسم جعفری، کافه ستاره سامان مقدم، سرود تولد علی قوی*تن، باغ فردوس پنج بعداظهر سيامک شايقی از فصل گذشته به پاييز کشيده شد، ابراهيم خليل*الله محمدرضا ورزی، چه کسی امير را کشت مهدی کرم*پور، وقتی همه خواب بودند فريدون حسن*پور، قتل آن *لاين مسعود آب*پرور، عروسک فرنگی فرهاد صبا، بی*وفا اصغر نعيمی، تله سيروس الوند و گيس*بريده جمشيد حيدری، از ديگر آثاری بودند که در اين فصل بر پرده سينماها رفتند.
در اين ميان پرفروش*ترين اثر فصل پاييز، ميم مثل مادر رسول ملاقلی*پور بود که تنها در تهران توانست بيش از ۵۰۰ ميليون تومان فروش داشته باشد.
آخرين اثر کن *لوچ که با نام باد بر مرغزارها می*وزد در ايران اکران شده است، اثر شاخص* خارجی اين فصل بود. نخل طلايی جشنواره کن امسال به این فیلم اعطا شد.
به نظر می*رسد که سال ۱۳۸۵ برای بازار سينمای ايران، با توفيق نسبی همراه بوده است. طبق آمار منتشر شده از طرف مؤسسه سينما شهر، سينماهای تهران در شش ماهه نخست امسال بيش از ۵ ميليارد تومان فروش داشته است و بيش از ۵/۵ ميليون نفر نيز به تماشای فيلم*ها نشسته*اند.
بنابر همين آمار، ميزان تماشاگران سينما نسبت به شش ماهه اول سال ۱۳۸۴، ۷/۲۶% و به نسبت سال ۱۳۸۳، نزديک به ۴٪ رشد داشته است. از طرفی آمار فروش نيز ۸/۵۴٪ نسبت به سال ۱۳۸۴ و ۵/۴۱٪ نسبت به دوره مشابه در سال ۱۳۸۳ رشد داشته؛ که البته بخشی از اين ميزان افزايش به رشد قيمت بليط نيز مربوط است.
جشنواره*ها و همايش*ها
در ايران، اغلب جشنواره*ها و همايش*های مربوط به فيلم و سينما در نيمه* دوم سال برگزار می*شود و به ويژه با فرا رسيدن پاييز اين آيين*ها رونق می*يابد. پاييز امسال نيز پذيرای جشنواره*ها و همايش*های فيلم کوتاه تهران، رشد، رويش، شهر، مستند کيش، فيلم و عکس دانشجويی، تصوير هنرمند و آيين*های بزرگداشت روز جهانی انيميشن بود. از سويی جشنواره بين المللی فيلم کودک برخلاف رسم ساليان پيش در اين فصل برپا نشد و برگزاری آن به ارديبهشت ۸۶ کشيده شد و مکان برپايی آن نيز از اصفهان به همدان تغيير کرد.
سومين جشنواره فيلم تصوير هنرمند، به همراه چهارمين جشن تصوير سال از ۱۵ آبان تا ۲۶ آبان در مجموعه تالارهای خانه* هنرمندان ايران برپا شد. کاوش در زندگی و فعاليت يک هنرمند و يا شکل*گيری يک اثر هنری با نمايش پشت* صحنه پرداخت اثر، موضوع آثار اين جشنواره است.
روز جهانی پويانمايی (۲۸ اکتبر) در دو آيين متوالی، طی چهار روز از ۶ تا ۹ آبان*ماه، در موزه امام علی و موزه هنرهای معاصر تهران گرامی داشته شد. جدا از برنامه*های همايش، از جمله نشست*های تخصصی، نمايش فيلم، نمايشگاه و کارگاه*های آموزشی، در اين آيين*ها از نورالدين زرين*کلک، علی*اکبر صادقی و سعيد توکليان تقدير شد.
بيست و سومين جشنواره ملی و يازدهمين جشنواره بين*المللی فيلم کوتاه تهران از ۳۰ آبان تا ۵ آذر در تهران برگزار شد و گزيده*ای از برنامه*های جشنواره همزمان در شهرهای ياسوج، زاهدان، تبريز، رشت و سنندج به نمايش درآمد.
هفتمين جشنواره بين*المللی سينمای مستند کيش ۱۳ آذر ۱۳۸۵ در تالار حافظ دانشگاه بين*المللی جزيره کيش گشايش يافت و در ۱۶ آذر ۱۳۸۵ در تالار ورزشگاه المپيک جزيره با معرفی برگزيدگان به کار خود پايان داد.
حدود يک سال پيش و در آستانه برگزاری هفتمين دوره جشنواره مستند کيش، يکباره خبر برکناری کامران شيردل از دبيری جشنواره دست*اندرکاران حوزه*ی مستند را غافلگير کرد. شيردل که خود يکی از معتبرترين مستندسازان نسل اول ايران است، بانی جشنواره مستند کيش بود و شش دوره*ی متوالی، با وجود محدوديت*های فراوان، اين جشنواره را پيش برد. جشنواره مستند کيش از سال ۱۳۸۲ دو دوره، به صورت بين*المللی برگزار شد.
در دوره اخير، با غيبت کامران شيردل، محتاط* تر و اداری *تر شدن تشکيلات جشنواره* و با وجود محدوديت*های تازه، قابل پيش*بينی بود که حاصل کيفی جشنواره نيز با افول تازه*ای روبرو شود. از طرفی جشنواره مستند يادگار ظاهرا با غفلت طولانی متوليان آن گويی دچار فراموشی متمادی شده و شايد اساساً برای هميشه تعطيل شده باشد.
به نظر می*رسد که مستند سازی در ايران که همواره با اضطرار توأم با دلواپسی در بطن آن حاکم بوده است، با تفوق ديدگاه*های جديد فرهنگی رو به ضعف بيشتری گذاشته است.
آن سوی آبها
در پاريس، مهرماه، و در هفته فرهنگ*های جهان، در مراسمی که توسط خانه فرهنگ ايران برگزار شد، در مقر يونسکو از عزت*الله انتظامی، بازيگر سينما و تئاتر ايران تجليل شد.
در اولين جشنواره رم ايتاليا که از ۱۳ تا ۲۱ اکتبر برگزار شد، از ايران فيلم يک شب نيکی کريمی حضور داشت. همچنين در جشنواره سه قاره نانت فرانسه، چهارشنبه*سوری اصغر فرهادی، چند کيلو خرما برای مراسم تدفين سامان سالور و صحنه*های خارجی عليرضا رسولی*نژاد شرکت کردند. زير درختان زيتون عباس کيارستمی در بخش ويژه خارج از مسابقه در اين جشنواره به نمايش درآمد.
زمستان است ساخته رفيع پيتز موفق شد خوشه نقره*ای جشنواره* وايادوليد اسپانيا را به دست آورد.
دومين جشنواره فيلم ديدار در تاجيکستان برگزار شد. شاعر زباله*ها ساخته محمد احمدی و فيلم کوتاه کمی بالاتر کار مهدی جعفری در بخش مسابقه در اين جشنواره حضور يافت. فاطمه معتمدآريا نيز جزو هیأت داوران جشنواره بود.
از طرفی به همت محسن مخملباف بخش مرور سينمای ايران در اين جشنواره برگزار شد که دونده امير نادری، کلوزآپ عباس کيارستمی، نرگس رخشان بنی*اعتماد، اجاره*نشين*ها داريوش مهرجويی، دت يعنی دختر ابوالفضل جليلی، دندان مار مسعود کيميايی، مارمولک کمال تبريزی، آن سوی آتش کيانوش عياری، کليد ابراهيم فروزش و دايره جعفر پناهی از جمله آثاری بودند که در اين بخش به نمايش درآمدند.
در پنجاهمين جشنواره غير رقابتی فيلم لندن نيز، چهارشنبه*سوری اصغر فرهادی به همراه زمان می*ايستد عليرضا امينی حضور داشتند. و در هند، در جشنواره بين المللی فيلم*های آسيايی بمبئی نيز، جايزه بهترين کارگردان آسيايی به مجيد مجيدی اهدا شد.
از طرفی، پس از بحث*های فراوان، شورای معرفی شده از طرف خانه* سينما کافه ترانزيت کامبوزيا پرتوی را به عنوان نماينده ايران در رقابت آثار غيرانگليسی زبان مراسم اسکار معرفی کرد.
اين فيلم موفق به دريافت سه سيمرغ بلورين از بيست و سومين جشنواره فيلم فجر و دو جايزه* از نهمين جشنواره سينمای ايران شده است.
کافه ترانزيت تاکنون در چندين جشنواره بين*المللی حضور داشته و در چند کشور نيز نمايش عمومی داشته است. بچه*های آسمان مجيد مجيدی تنها فيلم سينمای ايران است که توانسته در ميان ۵ نامزد دريافت اين جايزه قرار گيرد.
هرچند هنوز از سوی برخی جناح*های تندرو فشار مضاعفی به دولت برای سخت*گيری بيشتر در امور فرهنگی وارد می شود، اما به نظر می*رسد که ديگر نيات و روش*های فرهنگی زمامداران جديد تثبيت شده است و روال کارها مطابق برنامه*های تعيين*شده پيش می*رود. اينک بايد به انتظار نشست و نگاه به کارنامه مديران و متوليان فرهنگی در بيست و پنجمين جشنواره فيلم فجر داشت.
از طرفی پاييز فصل جشنواره*هاست و از سويی ديگر بسياری از فيلمسازان ترجيح می*دهند آثار خود را در اين فصل و پيش از رسيدن ايام جشنواره* فيلم فجر به تماشا بگذارند. هرچند با توجه به سيال بودن مناسبت*های مذهبی، گاه تفاوتی هم در اين تمايل ايجاد می شود و بسا که در برخی مناسبت*ها و ايام، استقبال از سينماها فروکش می کند. همچون ميانه فصل پاييز، که ماه رمضان موجب افت نسبی استقبال تماشاگران از سينماها شد.
اکران پاييز
هرچند فرا رسيدن ماه رمضان، کاهش نسبی در آمارهای تماشاگران سينماها ايجاد کرد، با اين همه رشد فزاينده فروش و استقبال از سينما و فيلم*های ايرانی در فصل* پاييز نيز ادامه داشت.
با وجود آن *که مخاطبان ايرانی استقبال بهتری از آثار سينمايی نسبت به سال*های اخير داشته*اند، اما همچنان مجموعه اکران سينمای ايران با فقر کيفی روبروست و هنوز آثار قابل اعتنا در اکران پاييزه بسيار کم *شمار بوده است.
در اين ميان، تقاطع ابوالحسن داودی نه تنها با توفيق نسبی فروش همراه شد و مورد استقبال تماشاگران عام قرار گرفت، که توانست توجه مخاطبان نکته *سنج را نيز جلب کند. تقاطع با آن* که در بيست*وچهارمين جشنواره فيلم فجر توفيقی به دست نياورد و بدون کسب جايزه*ای روانه شد، در دهمين جشن سينمای ايران درخشيد و با کسب ۵ تنديس برترين اثر جشن شناخته شد.
چه کسی امير را کشت مهدی کرم *پور و ميم مثل مادر رسول ملاقلی پور با بازی گل*شيفته فراهانی از ديگر آثاری بودند که توجه بيشتری به برخی ويژگی*های کيفی داشتند.
در حالی که اکران به نام پدر ابراهيم حاتمی*کيا، گرگ و ميش قاسم جعفری، کافه ستاره سامان مقدم، سرود تولد علی قوی*تن، باغ فردوس پنج بعداظهر سيامک شايقی از فصل گذشته به پاييز کشيده شد، ابراهيم خليل*الله محمدرضا ورزی، چه کسی امير را کشت مهدی کرم*پور، وقتی همه خواب بودند فريدون حسن*پور، قتل آن *لاين مسعود آب*پرور، عروسک فرنگی فرهاد صبا، بی*وفا اصغر نعيمی، تله سيروس الوند و گيس*بريده جمشيد حيدری، از ديگر آثاری بودند که در اين فصل بر پرده سينماها رفتند.
در اين ميان پرفروش*ترين اثر فصل پاييز، ميم مثل مادر رسول ملاقلی*پور بود که تنها در تهران توانست بيش از ۵۰۰ ميليون تومان فروش داشته باشد.
آخرين اثر کن *لوچ که با نام باد بر مرغزارها می*وزد در ايران اکران شده است، اثر شاخص* خارجی اين فصل بود. نخل طلايی جشنواره کن امسال به این فیلم اعطا شد.
به نظر می*رسد که سال ۱۳۸۵ برای بازار سينمای ايران، با توفيق نسبی همراه بوده است. طبق آمار منتشر شده از طرف مؤسسه سينما شهر، سينماهای تهران در شش ماهه نخست امسال بيش از ۵ ميليارد تومان فروش داشته است و بيش از ۵/۵ ميليون نفر نيز به تماشای فيلم*ها نشسته*اند.
بنابر همين آمار، ميزان تماشاگران سينما نسبت به شش ماهه اول سال ۱۳۸۴، ۷/۲۶% و به نسبت سال ۱۳۸۳، نزديک به ۴٪ رشد داشته است. از طرفی آمار فروش نيز ۸/۵۴٪ نسبت به سال ۱۳۸۴ و ۵/۴۱٪ نسبت به دوره مشابه در سال ۱۳۸۳ رشد داشته؛ که البته بخشی از اين ميزان افزايش به رشد قيمت بليط نيز مربوط است.
جشنواره*ها و همايش*ها
در ايران، اغلب جشنواره*ها و همايش*های مربوط به فيلم و سينما در نيمه* دوم سال برگزار می*شود و به ويژه با فرا رسيدن پاييز اين آيين*ها رونق می*يابد. پاييز امسال نيز پذيرای جشنواره*ها و همايش*های فيلم کوتاه تهران، رشد، رويش، شهر، مستند کيش، فيلم و عکس دانشجويی، تصوير هنرمند و آيين*های بزرگداشت روز جهانی انيميشن بود. از سويی جشنواره بين المللی فيلم کودک برخلاف رسم ساليان پيش در اين فصل برپا نشد و برگزاری آن به ارديبهشت ۸۶ کشيده شد و مکان برپايی آن نيز از اصفهان به همدان تغيير کرد.
سومين جشنواره فيلم تصوير هنرمند، به همراه چهارمين جشن تصوير سال از ۱۵ آبان تا ۲۶ آبان در مجموعه تالارهای خانه* هنرمندان ايران برپا شد. کاوش در زندگی و فعاليت يک هنرمند و يا شکل*گيری يک اثر هنری با نمايش پشت* صحنه پرداخت اثر، موضوع آثار اين جشنواره است.
روز جهانی پويانمايی (۲۸ اکتبر) در دو آيين متوالی، طی چهار روز از ۶ تا ۹ آبان*ماه، در موزه امام علی و موزه هنرهای معاصر تهران گرامی داشته شد. جدا از برنامه*های همايش، از جمله نشست*های تخصصی، نمايش فيلم، نمايشگاه و کارگاه*های آموزشی، در اين آيين*ها از نورالدين زرين*کلک، علی*اکبر صادقی و سعيد توکليان تقدير شد.
بيست و سومين جشنواره ملی و يازدهمين جشنواره بين*المللی فيلم کوتاه تهران از ۳۰ آبان تا ۵ آذر در تهران برگزار شد و گزيده*ای از برنامه*های جشنواره همزمان در شهرهای ياسوج، زاهدان، تبريز، رشت و سنندج به نمايش درآمد.
هفتمين جشنواره بين*المللی سينمای مستند کيش ۱۳ آذر ۱۳۸۵ در تالار حافظ دانشگاه بين*المللی جزيره کيش گشايش يافت و در ۱۶ آذر ۱۳۸۵ در تالار ورزشگاه المپيک جزيره با معرفی برگزيدگان به کار خود پايان داد.
حدود يک سال پيش و در آستانه برگزاری هفتمين دوره جشنواره مستند کيش، يکباره خبر برکناری کامران شيردل از دبيری جشنواره دست*اندرکاران حوزه*ی مستند را غافلگير کرد. شيردل که خود يکی از معتبرترين مستندسازان نسل اول ايران است، بانی جشنواره مستند کيش بود و شش دوره*ی متوالی، با وجود محدوديت*های فراوان، اين جشنواره را پيش برد. جشنواره مستند کيش از سال ۱۳۸۲ دو دوره، به صورت بين*المللی برگزار شد.
در دوره اخير، با غيبت کامران شيردل، محتاط* تر و اداری *تر شدن تشکيلات جشنواره* و با وجود محدوديت*های تازه، قابل پيش*بينی بود که حاصل کيفی جشنواره نيز با افول تازه*ای روبرو شود. از طرفی جشنواره مستند يادگار ظاهرا با غفلت طولانی متوليان آن گويی دچار فراموشی متمادی شده و شايد اساساً برای هميشه تعطيل شده باشد.
به نظر می*رسد که مستند سازی در ايران که همواره با اضطرار توأم با دلواپسی در بطن آن حاکم بوده است، با تفوق ديدگاه*های جديد فرهنگی رو به ضعف بيشتری گذاشته است.
آن سوی آبها
در پاريس، مهرماه، و در هفته فرهنگ*های جهان، در مراسمی که توسط خانه فرهنگ ايران برگزار شد، در مقر يونسکو از عزت*الله انتظامی، بازيگر سينما و تئاتر ايران تجليل شد.
در اولين جشنواره رم ايتاليا که از ۱۳ تا ۲۱ اکتبر برگزار شد، از ايران فيلم يک شب نيکی کريمی حضور داشت. همچنين در جشنواره سه قاره نانت فرانسه، چهارشنبه*سوری اصغر فرهادی، چند کيلو خرما برای مراسم تدفين سامان سالور و صحنه*های خارجی عليرضا رسولی*نژاد شرکت کردند. زير درختان زيتون عباس کيارستمی در بخش ويژه خارج از مسابقه در اين جشنواره به نمايش درآمد.
زمستان است ساخته رفيع پيتز موفق شد خوشه نقره*ای جشنواره* وايادوليد اسپانيا را به دست آورد.
دومين جشنواره فيلم ديدار در تاجيکستان برگزار شد. شاعر زباله*ها ساخته محمد احمدی و فيلم کوتاه کمی بالاتر کار مهدی جعفری در بخش مسابقه در اين جشنواره حضور يافت. فاطمه معتمدآريا نيز جزو هیأت داوران جشنواره بود.
از طرفی به همت محسن مخملباف بخش مرور سينمای ايران در اين جشنواره برگزار شد که دونده امير نادری، کلوزآپ عباس کيارستمی، نرگس رخشان بنی*اعتماد، اجاره*نشين*ها داريوش مهرجويی، دت يعنی دختر ابوالفضل جليلی، دندان مار مسعود کيميايی، مارمولک کمال تبريزی، آن سوی آتش کيانوش عياری، کليد ابراهيم فروزش و دايره جعفر پناهی از جمله آثاری بودند که در اين بخش به نمايش درآمدند.
در پنجاهمين جشنواره غير رقابتی فيلم لندن نيز، چهارشنبه*سوری اصغر فرهادی به همراه زمان می*ايستد عليرضا امينی حضور داشتند. و در هند، در جشنواره بين المللی فيلم*های آسيايی بمبئی نيز، جايزه بهترين کارگردان آسيايی به مجيد مجيدی اهدا شد.
از طرفی، پس از بحث*های فراوان، شورای معرفی شده از طرف خانه* سينما کافه ترانزيت کامبوزيا پرتوی را به عنوان نماينده ايران در رقابت آثار غيرانگليسی زبان مراسم اسکار معرفی کرد.
اين فيلم موفق به دريافت سه سيمرغ بلورين از بيست و سومين جشنواره فيلم فجر و دو جايزه* از نهمين جشنواره سينمای ايران شده است.
کافه ترانزيت تاکنون در چندين جشنواره بين*المللی حضور داشته و در چند کشور نيز نمايش عمومی داشته است. بچه*های آسمان مجيد مجيدی تنها فيلم سينمای ايران است که توانسته در ميان ۵ نامزد دريافت اين جايزه قرار گيرد.




Comment